01.01.2024 - 30.06.2024 TARİHLERİ ARASINDA YURT İÇİ VE YURTDIŞI GELİR VERGİSİNDEN İSTİSNA HARCIRAH TUTARLARI
1 Ocak 2024 -30 Haziran 2024 tarihleri arasında gelir vergisinden istisna yurtiçi ve yurtdışı harcırah tutarları bu Sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.2024 yılında Bütçe Kanununa göre yurtiçi harcırah tutarları bir önceki yıla göre artmış, maaş katsayıları Ocak ayında değiştiği için maaş dilim tutarları da değişmiştir.
Yurtdışı harcırahlarına ilişkin olarak 18 Ocak 2024 tarihli ve 32433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8104 sayılı “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek Gündeliklere Dair Karar” ile “Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar”da 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yurtdışında uygulanacak harcırah tutarlarına ilişkin belirleme yapılmıştır. Buna göre 1 Ocak 2024-30 Haziran 2024 döneminde geçerli aylık katsayısı, taban aylık katsayısı ve yan ödeme katsayısı değiştiğinden, yurt içi ve yurt dışına gelir vergisinden istisna harcırah tutarlarına göre maaş dilim tutarları değişmiştir.
18 Ocak 2024 tarihli ve 32433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8104 sayılı “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek Gündeliklere Dair Karar” ile “Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar'da 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yurtdışında uygulanacak harcırah tutarlarına ilişkin belirleme yapılmıştır. Buna göre söz konusu Karar, 31 Aralık 2023 tarihli ve 32416 sayılı 1.Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan ve 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarına ilişkin olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğünün 05/01/2024 tarihli ve 27998389-010.06.02-2774790 sayılı yazısı sayılı Genelgesi1dikkate alınarak aşağıdaki gibi yenilenmiştir.
I-) Vergiden İstisna yurtiçi harcırah tutarları 31 Aralık 2023 tarihli ve 32416 sayılı 1.Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan ve 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun (H) Cetvelinde yer alan 2024 yılı Harcırah Tutarları ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 24/2’nci maddesi düzenlemesi ve 2024 yılı Ocak-Haziran dönemi memur maaş katsayıları dikkate alınarak 1 Ocak 2024–30 Haziran 2024 dönemi vergiden istisna yurtiçi harcırah tutarları aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.
1.1.2024-30.06.2024 Gündelik Tutarı (TL)Dönemi İçin
Vergiden İstisna Geçerli Brüt Aylık Tutarı (TL)
19,137.36TL ve fazlası 480.00
19,000.40- 19,137.35TL arası 465.00
17,783.01- 19,000.39TL arası 435.00
15,652.57- 17,783.00TL arası 420.00
12,605.28- 15,652.56TL arası 405.00
12,605.27TL ve daha azı 400.00
I-) Vergiden İstisna yurtdışı harcırah tutarları.Yurtdışı harcırahlarına ilişkin 18 Ocak 2024 tarihli ve 32433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8104 sayılı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek Gündeliklere Dair Karar” ile “Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar”da 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yurtdışında uygulanacak harcırah tutarlarına ilişkin belirleme yapılmıştır.
Dipnot: Bu yazıda 1/1/2024-30/06/2024döneminde geçerli olmak üzere; aylık katsayısının ((0,760871)), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayının (11,909083), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısının ise (0,241297)) olarak belirlendiği belirtilmiştir.
EK: Açıklama ve Hesaplamalar
Gelir Vergisi Kanunu’nun 24/2’nci maddesinde, 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkanı ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına (Harcırah Kanunu'na tabi olsun olmasın her türlü sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamıile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki devlet memurlarına verilen gündelikleri veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmayan kısmının gelir vergisinden istisna olduğu, aşan kısmın ise vergiye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, 138 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde de Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından hizmet erbabına fiili yemek ve yatmak giderleri dışında gündelik de ödendiği takdirde bu gündeliklerin tamamının ücret olarak vergiye tabi tutulması gerektiği
açıklanmıştır. Harcırah Kanununun 33’üncü maddesinde yurtiçinde verilecek gündeliklerin miktarının her yıl bütçe kanunları ile tespit olunacağı, 34’üncü maddesinde de yurtdışı gündeliklerinin miktarı, gidilecek ülkeye, memur ve hizmetlilerin aylık veya ücret tutarları ile görevin mahiyetine göre, mali yıl itibariyle ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
31 Aralık 2023 tarihli ve 32416 sayılı 1.Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan ve 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun (H) Cetvelinde yer alan 2024 yılı Harcırah Tutarları aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
Gündeliklerin Vergilendirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Gelir vergisinden istisna edilen gündelik uygulamasında aşağıdaki hususların göz önünde bulundurulması gerekmektedir:
i- 30.06.1989 tarih ve 20221(Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan devlet memurları ve diğer kamu görevlilerine memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı ile ek tazminat ödenmesi ile ilgili 375 sayılı K.H.K’nin 20.05.1994 tarih ve 21939(Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 527 sayılı K.H.K’nin 28’inci maddesi ile değişik 1’inci maddesinde; devlet memurlarına her bir hizmet yılı için 20 gösterge rakamı karşılığı kıdem aylığı ödeneceği; ancak 25 ve daha fazla hizmet yılını dolduranlar için gösterge rakamının 500 olarak uygulanacağı ve hizmet yılları itibariyle ödenecek kıdem aylığı miktarının devlet memurların göstergelerine 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 154 üncü maddesine göre tespit olunan katsayılar uygulanmak suretiyle belirleneceği hüküm altına alınmıştır. Kıdem aylığı (personelin hizmet yılı sayısı x 20 x aylık katsayısı) şeklinde hesaplanmakta olup, özel sektör çalışanının gelir vergisinden istisna harcırah tutarının belirlenmesi sırasında kişinin kıdemine göre hesaplanacak söz konusu tutarın yurtiçi, yurtdışı ve KKTC için yukarıdaki tablolarda yer alan brüt aylıklara ilave edilmesi suretiyle o personelin brüt aylık seviyesinin belirlenmesi ve buna göre gelir vergisinden istisna harcırah tutarının tespit edilmesi gerekmektedir. Kıdem aylığı, fiili hizmet süresi daha fazla olsa bile, en fazla 25 yıl için hesaplanacaktır. Örneğin 30 yıllık bir çalışanın gelir vergisinden istisna harcırah tutarının tespitinde yurtiçi, yurtdışı ve KKTC için yukarıda belirlenen brüt aylık seviyelerine 25 x 20 x 0,760871=380,44 TL ilave edilecektir.
ii- Aylık ücret tutarlarına göre belirlenen gündelik tutarının vergiden istisna edilen tutarı aşmadığı durumlarda bu ödemelerden sadece damga vergisi kesintisi yapılması gerekmekte olup, istisna tutarı aşan gündelik ödendiği durumda ise aşan tutar, ücretlinin içinde bulunduğu gelir dilimine karşılık gelen vergi oranı ve damga vergisi dikkate alınarak brütleştirilmek suretiyle gelir vergisi kesintisine tabi tutulmalıdır.
iii-Yurt dışı gündeliklerin TL cinsinden tahakkuku yapılırken, yabancı paranın T.C. Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kurunun esas alınması gerekmektedir.
iv- Devlet memurlarına yurt dışı seyahatin ilk 10 günü için verilen gündelik tutarı %50 zamlı olarak ödendiğinden, istisna harcırahın hesaplanması sırasında bu durumun da dikkate alınması gerekmektedir.
v- Birden fazla ülkeyi kapsayan seyahatlerde, her ülke için ilgili olduğu gündelik tutarı kalış süresiyle orantılı olarak hesaplanması gerekmektedir.
vi- Devlet memurlarında da olduğu gibi yurt dışında yatacak yer için ödenen ve belgelendirilen giderlerin, vergiden istisna edilen gündelik tutarlarının % 40’ını aşması halinde, aşan kısmın % 70’i ayrıca vergiden istisna edilerek ödenebilmektedir.
vii- Gündelik verilen personelin yurt içi ve yurt dışı seyahati ile ilgili yemek ve konaklama giderleri ayrıca belge karşılığında kendisine ödenmesi ve bu belgeler gider veya maliyet olarak dikkate alınması halinde ise ödenen gündelik tutarının tamamının brütleştirilerek ücret olarak vergi matrahına dahil edilerek vergi hesaplanması gerekmektedir.
viii-Harcırahın 1/3’ü yatma, 2/3’ü de yemek giderlerine karşılık ödenmektedir.
Kynk: TÜRMOB Sirk. 24.01.2024/40-8